Tης Ρόδης Κράτσα*
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρθηκε με διάφορες ευκαιρίες σε μια «οικολογική δημοκρατία» και ανέδειξε την προστασία του περιβάλλοντος σε «ζήτημα δημοκρατίας». Εξάλλου, ο πρωθυπουργός επισήμανε, με δήλωσή του στη Βουλή, πως «ό,τι βλάπτει το περιβάλλον, εντέλει, βλάπτει και την κοινωνία και την οικονομία». Εκτός από την αναβάθμιση των περιβαλλοντικών ζητημάτων στην πολιτική ατζέντα, οι δηλώσεις αυτές υποδεικνύουν την αναγκαία σύζευξη που πρέπει να επιτευχθεί ανάμεσα στις δημοκρατικές διαδικασίες και στην προστασία του περιβάλλοντος στη χώρα μας. Η επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση, ανεξαρτήτως της ειδικότερης προβληματικής που συνοδεύει το άρθρο 24, αποτελεί γι’ αυτό μια ιδιαίτερη ευκαιρία που δεν πρέπει να χάσουμε, για έναν γενικότερο περιβαλλοντικό διάλογο.
Ένας τέτοιος διάλογος θα αναδείξει καταρχάς το περιβαλλοντικό πρόβλημα στη χώρα μας, ως όχι μόνο πολιτικό, αλλά και κοινωνικό. Το πλήθος των απορριμμάτων στις παραλίες και στα εναπομείναντα δάση της Αττικής υποδηλώνει ένα υπαρκτό έλλειμμα περιβαλλοντικής συνείδησης. Τα προβλήματα ατμοσφαιρικής και θαλάσσιας ρύπανσης, καθώς και η ανεπαρκής διαχείριση των αστικών, βιομηχανικών και γεωργικών λυμάτων, καταδεικνύουν τις αντίστοιχες χρόνιες αδυναμίες της ελληνικής πολιτείας. Πέρα, λοιπόν, από τις αναμφισβήτητες πολιτικές ευθύνες για δεκαετίες ανεφάρμοστων συνταγματικών ρυθμίσεων και αποτυχημένων περιβαλλοντικών πολιτικών, η ίδια η ελληνική κοινωνία οφείλει να αναλάβει το μερίδιο των ευθυνών που της αναλογούν. Για να γίνει κάτι τέτοιο, βέβαια, πρέπει πρώτα να μπορούν οι τοπικές κοινωνίες να συναισθάνονται ότι τους αναλογεί μερίδιο και στη λήψη των αποφάσεων που τους αφορούν.
Ο διάλογος για την αναθεώρηση των συνταγματικών διατάξεων για το περιβάλλον επεκτείνεται, συνεπώς, αυτοδίκαια σε ένα ευρύτερο προβληματισμό για την εδραίωση στη χώρα μας της κοινωνίας των πολιτών και της συμμετοχικής δημοκρατίας: μιας δημοκρατίας, που θα επιδιώκει να αποκαταστήσει τη σχέση μεταξύ των θεσμών και της κοινωνίας των πολιτών. Απαιτούνται γι’ αυτό νέες μέθοδοι για την επικοινωνία με τους πολίτες και τη διάδραση μεταξύ πολιτείας και κοινωνίας.
Με αυτό το σκεπτικό, θα πρέπει να συζητήσουμε για τη θεσμική κατοχύρωση της κοινωνίας των πολιτών στο ελληνικό Σύνταγμα, ιδιαίτερα μετά την κατοχύρωση της τελευταίας στη μέλλουσα Συνθήκη της Λισσαβώνας, η οποία εισάγει γενικότερα και την αρχή της συμμετοχικής δημοκρατίας. Αλλά και αυτή η παρούσα αναθεωρητική διαδικασία μπορεί και πρέπει να προσλάβει μια συμμετοχική διάσταση, για παράδειγμα με την πρακτική αξιοποίηση από την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή των προτάσεων των πολιτών σε σχέση με την αναθεώρηση οι οποίες έχουν δημοσιευθεί σε διαδικτυακούς τόπους, ιστολόγια κ.λπ. Είναι θετικό το γεγονός ότι οι θέσεις ΜΚΟ και άλλων φορέων για την αναθεώρηση φιλοξενούνται ήδη στον διαδικτυακό τόπο της Βουλής.
Η αύξηση του εθελοντισμού, καθώς και η ευαισθητοποίηση και μαζική κινητοποίηση του κόσμου, που παρατηρήθηκαν πρόσφατα με πολλές αφορμές, όπως οι πυρκαγιές του Αυγούστου, η περίπτωση του Ασωπού ή της παραλιακής ζώνης της Αττικής, συνιστούν μια ενθαρρυντική ένδειξη ενίσχυσης της περιβαλλοντικής και κοινωνικής συνείδησης στη χώρα μας. Αποτελεί χρέος του πολιτικού κόσμου να ενθαρρύνει την έκφραση των δυνάμεων αυτών της ελληνικής κοινωνίας, δίνοντάς τους βήμα στον δημόσιο διάλογο.
* Η κ. Ρόδη Κράτσα είναι αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
πηγή: www.kathimerini.gr 8/12/2007
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρθηκε με διάφορες ευκαιρίες σε μια «οικολογική δημοκρατία» και ανέδειξε την προστασία του περιβάλλοντος σε «ζήτημα δημοκρατίας». Εξάλλου, ο πρωθυπουργός επισήμανε, με δήλωσή του στη Βουλή, πως «ό,τι βλάπτει το περιβάλλον, εντέλει, βλάπτει και την κοινωνία και την οικονομία». Εκτός από την αναβάθμιση των περιβαλλοντικών ζητημάτων στην πολιτική ατζέντα, οι δηλώσεις αυτές υποδεικνύουν την αναγκαία σύζευξη που πρέπει να επιτευχθεί ανάμεσα στις δημοκρατικές διαδικασίες και στην προστασία του περιβάλλοντος στη χώρα μας. Η επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση, ανεξαρτήτως της ειδικότερης προβληματικής που συνοδεύει το άρθρο 24, αποτελεί γι’ αυτό μια ιδιαίτερη ευκαιρία που δεν πρέπει να χάσουμε, για έναν γενικότερο περιβαλλοντικό διάλογο.
Ένας τέτοιος διάλογος θα αναδείξει καταρχάς το περιβαλλοντικό πρόβλημα στη χώρα μας, ως όχι μόνο πολιτικό, αλλά και κοινωνικό. Το πλήθος των απορριμμάτων στις παραλίες και στα εναπομείναντα δάση της Αττικής υποδηλώνει ένα υπαρκτό έλλειμμα περιβαλλοντικής συνείδησης. Τα προβλήματα ατμοσφαιρικής και θαλάσσιας ρύπανσης, καθώς και η ανεπαρκής διαχείριση των αστικών, βιομηχανικών και γεωργικών λυμάτων, καταδεικνύουν τις αντίστοιχες χρόνιες αδυναμίες της ελληνικής πολιτείας. Πέρα, λοιπόν, από τις αναμφισβήτητες πολιτικές ευθύνες για δεκαετίες ανεφάρμοστων συνταγματικών ρυθμίσεων και αποτυχημένων περιβαλλοντικών πολιτικών, η ίδια η ελληνική κοινωνία οφείλει να αναλάβει το μερίδιο των ευθυνών που της αναλογούν. Για να γίνει κάτι τέτοιο, βέβαια, πρέπει πρώτα να μπορούν οι τοπικές κοινωνίες να συναισθάνονται ότι τους αναλογεί μερίδιο και στη λήψη των αποφάσεων που τους αφορούν.
Ο διάλογος για την αναθεώρηση των συνταγματικών διατάξεων για το περιβάλλον επεκτείνεται, συνεπώς, αυτοδίκαια σε ένα ευρύτερο προβληματισμό για την εδραίωση στη χώρα μας της κοινωνίας των πολιτών και της συμμετοχικής δημοκρατίας: μιας δημοκρατίας, που θα επιδιώκει να αποκαταστήσει τη σχέση μεταξύ των θεσμών και της κοινωνίας των πολιτών. Απαιτούνται γι’ αυτό νέες μέθοδοι για την επικοινωνία με τους πολίτες και τη διάδραση μεταξύ πολιτείας και κοινωνίας.
Με αυτό το σκεπτικό, θα πρέπει να συζητήσουμε για τη θεσμική κατοχύρωση της κοινωνίας των πολιτών στο ελληνικό Σύνταγμα, ιδιαίτερα μετά την κατοχύρωση της τελευταίας στη μέλλουσα Συνθήκη της Λισσαβώνας, η οποία εισάγει γενικότερα και την αρχή της συμμετοχικής δημοκρατίας. Αλλά και αυτή η παρούσα αναθεωρητική διαδικασία μπορεί και πρέπει να προσλάβει μια συμμετοχική διάσταση, για παράδειγμα με την πρακτική αξιοποίηση από την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή των προτάσεων των πολιτών σε σχέση με την αναθεώρηση οι οποίες έχουν δημοσιευθεί σε διαδικτυακούς τόπους, ιστολόγια κ.λπ. Είναι θετικό το γεγονός ότι οι θέσεις ΜΚΟ και άλλων φορέων για την αναθεώρηση φιλοξενούνται ήδη στον διαδικτυακό τόπο της Βουλής.
Η αύξηση του εθελοντισμού, καθώς και η ευαισθητοποίηση και μαζική κινητοποίηση του κόσμου, που παρατηρήθηκαν πρόσφατα με πολλές αφορμές, όπως οι πυρκαγιές του Αυγούστου, η περίπτωση του Ασωπού ή της παραλιακής ζώνης της Αττικής, συνιστούν μια ενθαρρυντική ένδειξη ενίσχυσης της περιβαλλοντικής και κοινωνικής συνείδησης στη χώρα μας. Αποτελεί χρέος του πολιτικού κόσμου να ενθαρρύνει την έκφραση των δυνάμεων αυτών της ελληνικής κοινωνίας, δίνοντάς τους βήμα στον δημόσιο διάλογο.
* Η κ. Ρόδη Κράτσα είναι αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
πηγή: www.kathimerini.gr 8/12/2007
